Η Κρήτη

Μινωική Κρήτη

Τα πρώτα ευρήματα για τη ζωή στην αρχαία Κρήτη χρονολογούνται από το 5.700 π.Χ.. Η καταγωγή των πρώτων της κατοίκων, δεν έχει μέχρι σήμερα εξακριβωθεί. Οι θεωρίες που κυριαρχούν, κάνουν λόγο για ανθρώπους που ήρθαν στην Κρήτη από την Ασία, την Αφρική ή ακόμα και από τα νησιά του Αιγαίου. Ο μινωικός πολιτισμός, που είναι ο μακρινός πρόγονος του σημερινού ευρωπαϊκού πολιτισμού, αρχίζει να ανθίζει στο νησί περίπου στο 3000 π.Χ.. Η Κρήτη, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, και παράλληλα της ικανότητας του πληθυσμού της να επεξεργάζεται το χαλκό, εξελίσσεται σε μια μεγάλη ναυτική δύναμη. Οι Μινωίτες, χτίζουν το πρώτο τους παλάτι γύρω στο 2.000 π.Χ.. Την ίδια περίοδο κατασκευάζονται τα παλάτια της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλλίων ενώ η τεχνολογική τους εξέλιξη, τους επιτρέπει να παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κεραμικά και κοσμήματα. Τα χρόνια από το 1700 π.Χ. ως το 1380 π.Χ. θεωρούνται η χρυσή εποχή των Μινωιτών. Μια φυσική καταστροφή που κατά πάσα πιθανότητα προκλήθηκε από έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης στα 1450 π.Χ., φαίνεται να ήταν ο λόγος που καταστράφηκε ο Μινωικός Πολιτισμός στην Κρήτη.

Τα επόμενα 3.000 χρόνια το νησί κυβερνάται διαδοχικά από τους Μυκηναίους (1380-1100 π.Χ) και τους Δωριείς (1100 - 67 π.Χ.), εν μέσω πολέμων μεταξύ των πόλεων- κρατών της Κρήτης. Οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν την Κρήτη το 67π.Χ. και το 27 π.Χ. η Γόρτυνα γίνεται η νέα πρωτεύουσα του νησιού. Η παρακμή της Ρωμαϊκής κυριαρχίας στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. οδηγεί την Κρήτη στα χέρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το 824 μ.Χ. οι Άραβες κατακτούν το νησί. Το 961 μ.Χ. οι Βυζαντινοί επανακτούν την κυριαρχία της Κρήτης και τη διατηρούν ως το 1204 για να την παραχωρήσουν στους Ενετούς το 1204 και το 1669 περνάει στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1830, σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσφέρει ο αντιβασιλέας της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλής στο Σουλτάνο, του παραχωρείται η Κρήτη, η οποία επιστρέφεται στους Οθωμανούς το 1840.

Σύγχρονη Ιστορία

Μια σειρά επαναστάσεων στην Ελλάδα το 19ο αιώνα θα οδηγήσει στη σταδιακή απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό. Το νησί της Κρήτης το 1898 απελευθερώνεται από τους Τούρκους, και με τον τίτλο «Κρητική Πολιτεία» κυβερνάται από τις μεγάλες δυνάμεις (Ιταλία, Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία) για να ενωθεί επίσημα με την υπόλοιπη Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου του 1913.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κυβερνά τη χώρα ήδη από το 1910 και το πολιτικό σκηνικό αλλάζει με το δημοψήφισμα που έγινε στα τέλη του 1935 και έμεινε στην ιστορία σαν Νόθο δημοψήφισμα. Ο Γεώργιος Β' ανεβαίνει στο θρόνο και πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Ιωάννης Μεταξάς ο οποίος εγκαθιδρύει δικτατορία στις 4 Αυγούστου 1936. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δικτατορίας ήταν η αστυνομική τρομοκρατία, η οποία στράφηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα τόσο κατά των κομμουνιστών, όσο και κατά των συντηρητικών πολιτικών, οι οποίοι, έχοντας επαφές με την Αυλή, επιδίωκαν την ανατροπή του Ιωάννη Μεταξά. Τα κόμματα απαγορεύτηκαν, οι πολιτικοί εξορίστηκαν ή τέθηκαν σε κατ' οίκον περιορισμό, τα συνδικάτα διαλύθηκαν ενώ οι βασανισμοί ήταν καθημερινό φαινόμενο στα αστυνομικά τμήματα. Η μοναδική πράξη ηθικής, από την πλευρά του, ήταν να πει «Όχι» στη φασιστική κυβέρνηση του Μουσολίνι που βρισκόταν σε πόλεμο με την Αγγλία, όταν ζήτησε από το Μεταξά, να επιτρέψει στις ιταλικές ένοπλες δυνάμεις να καταλάβουν ορισμένα στρατηγικά σημεία επί του ελληνικού εδάφους.

Ήταν 28 Οκτωβρίου του 1940 όταν η Ελλάδα μπήκε στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και οι Ιταλοί εισέβαλαν σε διάφορα σημεία της χώρας. Αν και εξαρχής, ήταν ξεκάθαρο ποια χώρα υπερτερούσε σε επίπεδο δυνάμεων και εξοπλισμού, παρόλα αυτά, η σθεναρή αντίσταση του ελληνικού στρατού προκάλεσε σημαντικές καθυστερήσεις στα χρονοδιαγράμματα του Γ' Ράιχ. Μέσα σε έξι μήνες οι Ιταλοί μετρούν βαριές ήττες. 27 ιταλικές μεραρχίες ακινητοποιούνται από μόλις 16 ελληνικές μεραρχίες στην Αλβανία. Η Ελλάδα, ανάξια λόγου μέχρι τότε για το Χίτλερ, τραβάει την προσοχή του. Τον Απρίλιο του 1941, γερμανικές μηχανοκίνητες μεραρχίες, εισβάλουν στην Ελλάδα από τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στρατού σε εκείνη τη φάση, βρισκόταν βαθιά στα εδάφη της Αλβανίας. Οι λίγες ελληνικές και βρετανικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Μακεδονία, δεν μπορούν να ανακόψουν την πορεία των χιτλερικών στρατευμάτων. Η αντίσταση κατά των Γερμανών εισβολέων μεταφέρεται στην Κρήτη.

Στις 20 Μαΐου 1941 ξεκινά η μάχη της Κρήτης με την αεροπορική έφοδο των Γερμανών με το συνθηματικό όνομα «Επιχείρηση Ερμής» («Unternehmen Merkur» ) . Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά την διάρκεια του πόλεμου. Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη κυρίως αεροπορική επιδρομή και η μεγαλύτερη στην ιστορία. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς λόγω της αναπάντεχης δυνατής αντίστασης που κατέβαλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που είχαν στον πληθυσμό του νησιού, η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή.

Το τέλος του Β' παγκόσμιου πόλεμου το 1945, βρίσκει την Κρήτη όπως και την υπόλοιπη χώρα σε κατάσταση εξαθλίωσης. Ακολουθεί ο ελληνικός εμφύλιος από το 1946 μέχρι το 1949 που έχει ως αποτέλεσμα την ήττα των κομμουνιστών. Ακολουθούν προσπάθειες δεκαετιών για πολιτική σταθερότητα. Η Χούντα των Συνταγματαρχών υπό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο πραγματοποιείται το 1967 για να πέσει το 1974. Από τότε μέχρι και σήμερα, η Κρήτη έχει αναπτυχθεί ραγδαία. Η γεωργία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός αποτελούν τις κυριότερες πηγές πλούτου για το νησί.